klp.plJustyna Orzelska jest jedną z głównych bohaterek powieści Elizy Orzeszkowej. Ma dwadzieścia kilka lat i od czternastego roku życia, kiedy to zmarła jej matka, mieszka wraz z ojcem u swego wuja – Benedykta Korczyńskiego. Jest wysoka, smukła i delikatna. Ma długie, czarne jak heban włosy, które splata w warkocz i owija wokół głowy, szare oczy o śmiałym spojrzeniu i purpurowe usta. Jest uosobieniem kobiecego piękna, zdrowia i siły. Na co dzień ubiera się skromnie, w proste i ciemne sukienki.
Justyna jest osobą o trudnej do jednoznacznego określenia pozycji towarzyskiej – nie ma odpowiedniego nazwiska, posagu ani wykształcenia, co sprawia, że przez dalekich krewnych traktowana jest pobłażliwie. Jest świadoma swej pozycji w domu Korczyńskich, lecz pomimo tego ma poczucie własnej wartości i godności. Jako nastoletnia panienka przeżyła miłosny zawód – zakochała się w Zygmuncie Korczyńskim, lecz pani Andrzejowa uznała, iż jest nieodpowiednią kandydatką na jego żonę i rozdzieliła młodych, wysyłając syna za granicę. Upokorzona i zraniona Justyna stała się nieprzystępna, dumna i powściągliwa. Skupiła się na pomaganiu Marcie w prowadzeniu domu, lecz nie akceptowała trybu życia, jakie wiodła w Korczynie. Czuła się niepotrzebna i zagubiona, wstydząc się bezcelowości swojej egzystencji. Rzadko uczestniczyła w życiu towarzyskim i świadomie wybierała samotność. Żyła oszczędnie, otaczając opieką zdziwaczałego ojca i nie pozwalając, aby inni szydzili z niego. Pragnęła być niezależną i odpowiedzialną za swój los. Powrót Zygmunta do Osowców przywołał bolesne wspomnienia, lecz Justyna potrafiła wykazać się konsekwencją i odważnie odrzuciła jego propozycję. Okazała się osobą pewną siebie, swoich racji i rozsądną.
Swoisty przełom w życiu Justyny następuje dzięki jej znajomości z Jankiem Bohatyrowiczem. Jan staje się jej przewodnikiem, zapoznaje ją z historią swego rodu oraz opowiada o tragicznych wydarzeniach, jakie miały miejsce w czasie walk powstańczych. Rozmowy z młodzieńcem budzą w sercu Orzelskiej uczucia patriotyczne, szacunek wobec historii swego narodu i tradycji. Justyna zaczyna stopniowo uświadamiać sobie sens swego życia i odnajduje go w ciężkiej pracy, której się nie obawia i która daje jej poczucie wolności i radość. Nie lęka się opinii swego środowiska, nie wstydzi się stanąć obok chłopów podczas żniw. W pracy, którą uważa za pożyteczną i wartościową, odnajduje satysfakcję i zadowolenie. Sama dokonuje wyboru swojej życiowej drogi i przyjmuje oświadczyny Jana, wiedząc, że u jego boku odnajdzie upragnioną miłość i prawdziwe szczęście.
Justyna Orzelska jest postacią pozytywną, wzbudzającą sympatię. Dzięki przyjaźni z Janem przechodzi wewnętrzną przemianę i wyrywa się z marazmu, jakim było jej życie w Korczynie. Jest postacią dynamiczną, rozwijającą się w trakcie akcji powieści i zyskującą świadomość swej życiowej drogi.
Autor: 