Streszczenia i opracowania lektur szkolnych klp klp.pl
Zamiarem Orzeszkowej było opisanie wszystkich warstw szlacheckich wsi nadniemeńskiej, podobnie jak zrobił to Mickiewicz w Panu Tadeuszu.

1. Arystokracja

Jest warstwą najbogatszą. Są to ludzie, którzy dziedziczą ogromny majątek, żyją w zbytkach i nie muszą pracować.

Teofil Różyc – właściciel ziem na Wołoszczyźnie, człowiek światowy, wątłej postury. Za granicą uzależnił się od morfiny. Człowiek próżny i elegant, trochę erotoman. Oświadcza się Justynie głównie dlatego, że zafascynowała go swoją urodą, charakterem i sposobem zachowania. Mimo swoich wad stać go na bycie dobrym – utrzymuje kontakt ze swoją niebogatą kuzynką, Marią Kirłową, pomaga jej, funduje naukę jej dzieciom.

Andrzejowa Korczyńska – właścicielka Osowiec, wdowa po Andrzeju Korczyńskim. Tak bardzo kocha swojego zmarłego męża, że nie używa w ogóle swojego imienia (nie jest ono podane w powieści), cały czas chodzi w żałobie i – mimo młodego owdowienia – nie myśli o ponownym zamążpójściu. Kobieta dumna, piękna i ascetyczna, niepotrafiąca przełamać niechęci do zwyczajów chłopów, mająca jednak do nich ogromny szacunek. Bardzo podziwia i szanuje swojego męża, za jego życia pomagała mu jak mogła, jest także wielką patriotką. Wszystkie uczucia przelała na jedynego syna Zygmunta, którego rozpieściła, trzymając pod kloszem, kształcąc u prywatnych nauczycieli, a potem za granicą. Potem ze zgrozą odkrywa, że jej syn nie jest przywiązany do narodowych pamiątek, że nie szanuje ojca i jego ofiary złożonej w powstaniu.

Zygmunt Korczyński – lowelas, marzyciel, malarz o niewątpliwym talencie, ale nie tak genialny, aby wybić się ponad innych. Ubiera się bardzo elegancko, według mody francuskiej (“jak francuski piesek”, jak czytamy w powieści). Uważa szacunek dla przeszłości i martyrologii za głupstwo, jest człowiekiem bardzo postępowym, który w przyszłości i cywilizacji zachodniej widzi nadzieję. Nie przywiązany do ziemi ojczystej, kosmopolita. Egoista, niekochający nikogo – ani swojej matki, ani żony Klotyldy, ani Justyny, z którą chce nawiązać ponowny romans, ciągle tylko pragnie nowych wrażeń, zarówno poetyckich, jak i miłosnych.

2. Średnia szlachta

Ludzie posiadający pewien majątek, ale ciągle muszący o niego dbać, aby się utrzymać. Część z nich to ludzie pracy, dobrzy gospodarze, część – osoby leniwe, żyjące z pracy innych.

Benedykt Korczyński – właściciel dworu w Korczynie, który troszczy się o swój majątek. Dobry gospodarz, ale człowiek o bardzo wybuchowym charakterze, łatwo się kłóci i trudno mu wybaczyć dawne przewinienia. Procesuje się z Bohatyrowiczami o ziemię i za nic nie chce ustąpić. Zapomniał już o ideałach, które jego pokolenie poprowadziły do powstania. Jego syn, Witold – pozytywista, organicznik, chcący wprowadzać na wsi nadniemeńskiej innowacje technologiczne – przypomina mu o tych ideałach. Początkowo ojciec i syn nie mogą się porozumieć, bardzo się kłócą, na koniec znajdują wspólny język i dochodzą do porozumienia.

Marta Korczyńska – krewna Benedykta, od lat prowadząca mu gospodarstwo. W młodości zgrabna dziewczyna, teraz wyniszczona i zgorzkniała. Kochała się z wzajemnością w Anzelmie Bohatyrowiczu, odrzuciła jednak jego oświadczyny, ponieważ lękała się ciężkiej pracy w chacie przyszłego męża oraz plotek znajomych.

Emilia Korczyńska – kobieta bardzo delikatna, czytająca romanse, marząca o romantycznej miłości, wiecznie chora, pieszcząca swoje choroby (Marta twierdzi, że “gdyby pchły pieścić tak, jak pani Emilia swoje choroby pieści, to by na woły powyrastały”). Praktycznie nie wychodzi ze swojego pokoju, bo uważa, że świeże powietrze szkodzi jej na zdrowie. Zejście ze schodów do ogrodu to dla niej nie lada wyczyn. W ogóle nie pracuje, nie zajmuje się domem, czas spędza na chorowaniu, przyrządzaniu mikstur leczniczych, czytaniu romansów, podejmowaniu gości i flirtowaniu z Kirłą. W ogóle nie rozumie postępowania swego męża, Benedykta. Uważa, że kilka lat po ślubie bardzo się zmienił, przestał być poetyczny i romansowy. Emilia i Benedykt żyją z dala od siebie – on zajęty gospodarstwem, ona zamknięta w swoim gabinecie.

Bolesław Kirło – leń i flirciarz, nie interesuje się w ogóle tym, co się dzieje u niego w domu, bardzo rzadko w nim bywa. Człowiek mało poważny, stroi sobie żarty z osób, które się mu poddają – Teresy, Orzelskiego.

Maria Kirłowa – kobieta poczciwa i pracowita, na niej spoczywa cała odpowiedzialność za losy Olszówki. Bardzo zatroskana o los swoich dzieci, kochająca męża, nie dostrzega jego wad.

Justyna Orzelska – kobieta dwudziestoczteroletnia, “dumna jak księżniczka” i “zła jak osa”. W młodości przeżyła romans z Zygmuntem Korczyńskim, zwabiona jego słowami o romantycznym zakochaniu. Gdy potem, mimo zapowiedzi o małżeństwie, Zygmunt zostawił ją i ożenił się z Klotyldą, stała się rozżalona i dumna. Czuła się upokorzona i chciała zachować choć trochę godności. Ubierała się skromnie, nie nosiła rękawiczek ani kapelusza, nie interesowała ją moda i flirtowanie z mężczyznami. Po rozstaniu z Zygmuntem i związanym z tym upokorzeniem była bardzo nieszczęśliwa. Jej życie odmieniła znajomość z Jankiem Bohatyrowiczem, poznanie zaścianka i ludzi tam mieszkających. Odkryła, że powodem jej nieszczęścia był brak pracy i użalanie się nad sobą. W Bohatyrowiczach znalazła swoich przyjaciół, w Janku – troskliwego, kochającego mężczyznę, który mimo różnicy pochodzenia dobrze ją zrozumiał.

3. Szlachta zaściankowa
Ludzie posiadający ziemię, ale borykający się z licznymi kłopotami finansowymi. Mają tytuł szlachecki, ale żyją jak chłopi – mówią po chłopsku, mają chłopskie zwyczaje, żyją w chłopskich chatach.

Anzelm Bohatyrowicz – brat Jerzego, stryj Janka. W młodości zakochany w Marcie Korczyńskiej, po odtrąceniu przez nią i po klęsce powstania zamknął się w sobie i zaczął popadać w depresję.

Janek Bohatyrowicz – trzydziestoletni młodzian, uosobienie witalności i siły. Szarmancki i uprzejmy, mający szacunek dla dziedzictwa przodków. Rozumny, rozsądny, odpowiedzialny – postać właściwie idealna.

Fabian Bohatyrowicz – zawzięty i awanturniczy, ale dobry człowiek. Procesuje się z Benedyktem Korczyńskim o ziemię i nie chce ustąpić. Ostatecznie jednak wyciąga rękę na zgodę do Benedykta.

Jadwiga Domuntówna – zakochana w Janku najbogatsza dziewczyna we wsi (“aktorka” – czyli dziedziczka znacznego majątku), zazdrosna o Justynę. W końcu godzi się z tym, że nie będzie mieć Janka dla siebie.



Polecasz ten artykuł?TAK NIEUdostępnij






  Dowiedz się więcej
1  Nad Niemnem - streszczenie
2  Charakterystyka Emilii Korczyńskiej
3  Kult pracy w „Nad Niemnem”